Maand: januari 2021

Net als ik wil beginnen aan dit verhaal belt Gottlieb. Gottlieb is een medewerker. Hij deelde me gisteren mee dat hij volgende week naar het noorden gaat om zijn moeder te helpen om Mahangu te oogsten. Hij belde nu om te zeggen dat hij nu gaat en of ik het geld dat hij deze maand verdiend heeft even kan komen brengen.
De African mind. Soms begrijp ik hem echt niet. Het is zo makkelijk om te vragen… Kan ik, komt het uit, is het mogelijk.
Dit verhaal gaat over die voor mij onvatbare African mind.
Gisteren kocht ik met Gottlieb een wasbak. Om buiten een aanrecht te bouwen. Gottlieb pakte hem en bracht hem naar de auto. Thuisgekomen bleek hij flink beschadigd. ‘Gottlieb, wat is dit’ vroeg ik, redelijk boos. ‘Oh’ zegt hij ‘maar dat was al zo toen ik hem pakte’. Totaal ongeloof aan mijn kant. ‘Wat?’. Ik ben weggelopen. Later heb ik gevraagd: ‘Zou je dit ook hebben gedaan als het voor jezelf was?’ Hij haalde zijn schouders op.

Dit verhaal gaat over die voor mij onvatbare African mind.

Laat ik nu vooral niet het idee geven dat dit Gottlieb alleen is. Nee, het zit in deze maatschappij, de cultuur. Ander voorbeeld. Een vriendin rijdt met ons mee. Ze heeft van  mensen een bakje met warm eten gekregen. Ze stapt in de auto en zet het op de armleuning. Bij de eerste bocht valt het op de grond en laat het een flinke vetvlek op de grond achter. ‘Hallo, wat is dat?’ roep ik, want ja ik ben blij met mijn auto. Wil hem graag netjes houden. Ze antwoord: ‘Jij ook altijd met je onvoorzichtige rijden. Kijk wat je hebt gedaan. Nu is mijn eten gevallen’. Ik weet niet wat te zeggen. De volgende dag kijkt de vetvlek me verwijtend aan. Als ik haar vraag: ‘Waarom heb je het niet schoongemaakt?’ heeft haar antwoord dezelfde toon. ‘het was jouw schuld, jij reed onvoorzichtig’. De woede trekt maar langzaam weg.

Dan opeens denk ik aan het gesprek met een vriend. Hij woont al langer in Namibië en uitte dezelfde woede en frustratie. Zelfs dieper dan ik die voel. Op een avond was hij boos. Tijdens het gesprek zei hij: “Kijk dan om je heen. Hier is niets gepresteerd. In Italië heb je de Sint Pieter, het Colloseum. Denk aan de Notre Dame, ik kan zo nog uren doorgaan. Prachtige gebouwen, overal. Hij heeft een punt lijkt het. Bezienswaardigheden zoals dat zijn er hier eigenlijk niet en als ze er zijn dan stammen ze uit de Duitse tijd. Voorzichtig probeer ik er iets tegenin te brengen: ‘Is dat eigenlijk niet goed? Wat heeft de westerse beschaving ons opgeleverd? We staan aan de rand van de afgrond, de aarde is leeggezogen. Hier is de footprint zoveel kleiner. Ze gebruiken wat ze nodig hebben en putten de aarde niet uit.’ Aan hem is dat niet besteed, en aan mij?

Het voelt als de keer dat ik met Imelda bij Esther’s oom op bezoek was. Ze ziet een schilderij. Van giraffes. ‘Ik had er hier 4’ zegt hij. ‘Er is er nog 1 over, de rest is gestorven’. Ik vraag hem waardoor. ‘Bliksem’ antwoord hij, getroffen door de bliksem, giraffes zijn te lang’.

Kippen het blijft een item. Uiteindelijk willen we er 150. Maar goede (grote) kippen zijn zeldzaam. Dus is het soms kippenjacht. Zo ook die morgen. Althans hij begon vrij normaal.
Ik was op bezoek bij iemand die voor mij groeibedden zou lassen. Zaken doen hier betekent eerst praten en vertellen en daar kwamen de kippen. Hij had vanmorgen net gehoord van iemand die van zijn farm was gezet en zijn kippen kwijt moest. Dat was een buitenkans en we zouden die mensen ook nog eens helpen.
Dus belden we, in het Afrikaans, daarom voerde Esther het gesprek. Op z’n Afrikaans. Ja kippen, ja vandaag halen en ja, het was in de buurt van Grootfontein.
Wij op weg. Ergens in de buurt van Tsumeb. Bij dat bord moesten we van de weg af. Tien kilometer voor Tsumeb slaan we af. Voor alle zekerheid vragen we het nog even. ”Nee” is het antwoord. Niet bekend hier. Waar dan? We bellen de eigenaar. Ze zijn in Tsumeb en als we daar heen komen dan rijden zij voor ons uit.

In Tsumeb ontmoeten we ze. Een echtpaar van rond de veertig met hun zoon. Ze vertellen hun verhaal. Afgelopen vrijdag hebben ze te horen gekregen van de eigenaar dat ze van de boerderij weg moeten. Het brengt niet voldoende op, hij is niet tevreden en daarom binnen een week: inpakken en wegwezen! “Ja” zegt de vrouw ”dat gebeurde ook met de vorige bewoners, een jaar geleden”.

Ze kijken naar de auto: ”gelukkig is het 4×4, het is een heftige weg”. Veertig kilometer later blijkt dàt te kloppen. Een weg van vijftien kilometer door de bush. Gaten opgevuld met water. De modder spat over het bakkie heen. Wat een plezier. In Nederland betalen mensen om dit een middag te mogen doen. Ik krijg het gratis. 4×4 low gear en vooral blijven rijden.

Uiteindelijk komen we bij de farm. Mooie farm. En de kippen, ongeveer vijftig, en dan gaan we er met man en macht achteraan. Uiteindelijk hebben we ze allemaal. Inclusief de kuikens en eieren die we in de broedmachine kunnen leggen.
Maar hoe vervoer je vijftig kippen? Ons bakkie is open en zelfs als we ze allemaal de poten vastbinden dan nog, het is meer dan 110 kilometer terug. Dus rijdt de eigenaar voorop. De kippen in zijn bakkie met canopy. Het is een gruwelijke rit. We zien het bakkie voor ons en de kippen die er samengepakt zitten. Onderweg heb ik constant de neiging om: ‘Cocorico’ te roepen.

Onderweg heb ik constant de neiging om: ‘Cocorico’ te roepen.

Op de plot gekomen laden we de kippen uit. Drie zijn er door de stress overleden. De rest voelt zich snel thuis en legt nu vrolijk eieren en er zijn er zelfs drie aan het broeden.
De familie vertrekt. Als ik vraag waar ze heen gaan dan zwijgt de man. Zijn vrouw antwoord: ”vanavond weten we niet, morgen gaan we naar een andere stad, daar kunnen we even blijven. Dan zien we wel weer verder”.

We zwaaien ze uit op weg naar hun onzekere toekomst. Ja dit is Afrika

Afgelopen week gingen we op bezoek bij de oom van Esther. Een man van in de 80. Hij is erg actief geweest in de SWAPO en de struggle zoals ze dat noemen: de vrijheidstrijd tegen het apartheid’s regime in Zuid Afrika.
Hij vertelde deze keer veel over die tijd. Emotie, afgewisseld met trots. De emotie was vanuit trauma en verdriet. Over wat hij had gezien, over wat hij had gedaan. De trots over wat er was bereikt. Alhoewel zijn twijfel nog nooit zo duidelijk was geweest.
Was het de ellende waard geweest?

Tijdens het gesprek probeert hij zichzelf te overtuigen: “als ik op straat
liep en er kwam een blanke aan, dan moest ik van de stoep af. Opzij. Als ik dat niet deed dan liep hij opzettelijk tegen me op en zou hij me naar het politie bureau brengen als een trouble maker. Dat wilden we niet meer. Gelijkheid dat moest er komen”.
“Daarvoor moesten we vechten”.
Trots is hij ook, over de manier waarop ze de Israeliers naar huis stuurden. “Die kwamen alsof ze in de woestijn waren. Liepen rechtop. Wij wisten hoe je in de bush moest vechten: In luipaard houding plat op de grond.
Die Israeliers renden terug naar Zuid Afrika: ‘dit kunnen we niet, we weten niet hoe we hier moeten vechten’”

Hij woont op een boerderij van vergane glorie. Prachtig gebouwd door diezelfde mensen die hij bevochten heeft. Het onderhoud is erg achtergebleven. Iets dat je veel ziet hier in Namibia. Onderhoud wordt niet gepleegd.

Toch blijft het fantastische uitzicht over de nothingness van Namibia. Het heeft hem veel gebracht de struggle. Dat zie je ook aan de souvenirs in zijn huis. Uit alle landen waar hij is geweest. De hele wereld over. Vooral het voormalige Oostblok en Cuba. De landen waardoor ze gesteund werden in die periode.
Daar is hij ook opgeleid. Tot dokter. Later is hij de lijfarts van Sam Nujoma (de Namibische Nelson Mandela) geworden. Heeft hij voor de Verenigde Naties gesproken namens Namibia.

alleen de schroeven zijn niet van een Kudu

Hij laat me een stoel zien. Helemaal van Kudu. “alleen de schroeven zijn niet van een Kudu”.
Het is een stoel met bont, de poten de gebogen horens van de antilope. “Gemaakt door een Duitser, hij gebruikte alleen Kudu voor al zijn meubilair. Hij is nu dood.
Overleden toen zijn auto een Kudu raakte op de weg”